De initiële vraag van de bouwheer aan BC architects & studies was om de bestaande rijwoning te renoveren. Een plaatsbezoek van het Brusselse ontwerpbureau maakte immers snel duidelijk dat sloop- en heropbouw eigenlijk de enige optie was. De vorige eigenaar had de kelder immers gebruikt als septische put, met onherstelbare vochtschade in de woning tot gevolg.
De opdrachtgever kon zich vinden in de ambitie van BC architects & studies om de nieuwe rijwoning, die zou bestaan uit een gelijkvloers niveau en twee verdiepingen, te realiseren met zo veel als mogelijk biogebaseerde materialen – de forte van het ontwerpbureau. De woning moest dan ook een houten skelet krijgen. Dat werd een paal- en balkstructuur, met balkenroosters voor de vloeren, dat in slechts enkele weken tijd werd opgetrokken door Sidati. Voorafgaand aan die werken moest een van de twee naastgelegen woningen wegens een gebrek aan fundering wel nog onderschoeid worden – Buro Kiss verzorgde de stabiliteitsstudie.
De nieuwbouwwoning rust op een nieuwe fundering die bestaat uit glasschuimgranulaat en slechts een minimum aan beton bevat. In tegenstelling tot haar voorganger grenst de woning niet aan het huis van de achterbuur, waardoor ze met 66 m² nog iets compacter is. De lichtstraat die zo ontstond en de grote raampartijen aan de achterkant en voorkant, gerealiseerd door VZ Wooninrichting, zorgen er evenwel voor dat de nieuwe woning toch ruim aanvoelt.
Beschikbare perceelbreedte maximaal benut
In totaal was, dak en houtskeletwanden inbegrepen, zo’n 9,5 m³ hout nodig voor de structuur. Dat die hoeveelheid zo bescheiden is, heeft niet enkel te maken met de grootte van de woning, maar ook met het feit dat BC architects & studies en Sidati ervoor kozen de gemene muren gewoon af te werken met kalkpleister en er geen nieuwe houten muren tegenaan te bouwen, om de breedte van de woning te maximaliseren.
Aan de binnenkant werd de woning afgewerkt met leempleister – van BC materials, aan de buitenkant met kalkpleister. Daarvoor zorgde Het Leemniscaat. Opvallend detail in de straatgevel van de woning zijn de wat verheven tekeningen van schapen in de kalkpleister, die vanzelfsprekend verwijzen naar de naam van het project.
Voor de isolatie van de houten gevelcassettes werd houtwol gebruikt.
Japanse look
Zowel het buitenschrijnwerk als al het zichtbare hout aan de binnenkant van de woning, zoals de vloeren en de trap, werden donker geolied. Dat zorgde er in combinatie met de vorm van het buitenschrijnwerk en de aardse kleuren van de gebruikte leem en kalk voor dat de woning een beetje Japans oogt. Volgens BC architects & studies en Sidati past de nieuwe woning door haar uiterlijk ook mooi bij de andere huizen in de straat, die “dorpser aanvoelt dan de doorsneestraat in de Sinjorenstad”.
Dat laatste betekende wel een uitdaging voor de werfinrichting. Zo kon geen kraan worden neergezet. Daarom dimensioneerde Sidati alle palen en balken dusdanig dat ze manueel gemonteerd konden worden.
Circulair
Het project vormt niet alleen een mooi voorbeeld van biogebaseerd bouwen, maar ook van circulair bouwen. Zo steekt de paal- en balkstructuur van Herderin in elkaar met boutverbindingen die Sidati samen met BC architects & studies speciaal voor het project uitwerkte, wat de woning demonteerbaar maakt.
Daarnaast vonden ook verschillende bouwmaterialen die BC architects & studies recupereerde op de Usquare-werf in Brussel, die gelijktijdig liep, hun weg naar het project, zoals deuren, blauwe steen – die opnieuw verzaagd werd door een steenkapper – en tegels. Uiteraard gebeurde dat in nauwe samenspraak met de bouwheer.
Dankzij de keuze voor houtbouw kon Herderin in sneltempo worden gerealiseerd: in november 2023 werd de woning opgeleverd nadat de werken in maart van hetzelfde jaar begonnen waren.
