Wat is CLT?
CLT bestaat uit meerdere lagen kruislings verlijmd naaldhout. De op sterkte gesorteerde planken worden loodrecht op elkaar gelijmd. Zo ontstaat een sterk en zeer stabiel paneel dat gebruikt kan worden voor allerlei constructies.
Het houten paneel bestaat altijd uit een oneven aantal lagen, meestal 3 tot 7, maar meer is mogelijk. Op die manier hebben de buitenste lagen dezelfde richting, wat zorgt voor een hogere sterkte. De dikte varieert tussen 60 en 500 millimeter, met een breedte tot 4,5 meter en een maximale lengte van ongeveer 25 meter.
Duurzaam alternatief voor beton en staal
CLT kan toegepast worden voor vloeren, wanden, plafonds en daken. Daardoor is in principe iedere architecturale vorm mogelijk. CLT is daarmee een duurzaam alternatief voor conventionele bouwmaterialen zoals beton of staal, die een hoge CO2-voetafdruk hebben.
Maar er is nog een duurzaam voordeel. Als je met beton complexe vormen wil uitvoeren, moet je altijd eerst mallen maken die duur zijn en niet flexibel. Bij CLT daarentegen wordt gestart met een BIM-tekening, waarna machines direct de complexe snedes maken volgens het ontwerp.
Architecturale mogelijkheden
Dit maakt innovatieve architectuur mogelijk, waarbij vrij gespeeld kan worden met vormen en volumes. Met CLT kan je ook grote overspanningen realiseren zonder dat er veel extra structurele ondersteuning nodig is. Ontwerpers krijgen daardoor meer vrijheid om grotere open ruimtes te creëren zonder veel extra kolommen of andere ondersteunende structuren.
Je kan CLT zowel horizontaal als verticaal inzetten. Dat opent de deur naar complexere vormen, variërend van rechte tot gebogen oppervlakken en organische vormen.
Esthetisch voordeel
Steeds vaker wordt ervoor gekozen om CLT-platen van hoge kwaliteit in het zicht te laten. Je krijgt dan een esthetisch aantrekkelijk gebouw met een natuurlijke uitstraling. Onderzoeken tonen aan dat houten interieurs zorgen voor een hoger welzijn en minder stress.
Verdere afwerking van de binnenzijde is in principe niet nodig, maar wie wil, kan een laagje natuurlijke verf aanbrengen. Bij sommige projecten levert dit ook een prijsvoordeel op, want er kan bespaard worden op de kosten voor de afwerking van de binnenruimte. Net als bij houtskeletbouw, kan de buitenzijde worden afgewerkt met een gevelbekleding naar keuze.
Snelheid en efficiëntie
Eén van de grootste voordelen van bouwen met CLT is snelheid en efficiëntie. Bouwen met CLT gaat zelfs nog iets sneller dan houtskeletbouw. CLT-panelen worden in de fabriek geprefabriceerd, wat betekent dat ze op maat worden gemaakt en klaar zijn voor montage zodra ze op de bouwplaats aankomen. In amper een paar dagen staat een huis recht.
In de voorbereiding dien je er wel rekening mee te houden dat vóór het prefabriceren van de CLT aanvullende engineering nodig is. Zo moet er bijvoorbeeld voor de productie duidelijk zijn waar geïntegreerde leidingen, stroompunten en andere technieken moeten komen.
Dit voordeel maakt dat bouwen met CLT ook erg geschikt is voor meer grootschalige bouwprojecten of seriële woningbouw.
Sterk in hoogbouw en brandveiligheid
Doordat de houtvezels gekruist liggen, heeft CLT een hoge sterkte, stabiliteit en stijfheid in alle richtingen, vergelijkbaar met gewapend beton. Door die eigenschappen zijn wanden en vloeren van CLT sterk genoeg om het gewicht van het gebouw te dragen en kunnen ze dus ook meteen de constructie van het gebouw vormen. Deze constructieve sterkte maakt CLT zeer geschikt om meer in de hoogte te bouwen, zoals bij wooncomplexen of kantoorgebouwen met meerdere verdiepingen.
CLT is ook goed bestand tegen brand door de manier waarop de panelen zijn opgebouwd. De buitenste lagen van een CLT-paneel verkolen bij brand, waardoor de kern intact blijft en de structurele integriteit behouden blijft.
Verbeterpunten
CLT is duurzaam, maar het kan altijd beter. Ecologisch bekeken is de aanwezigheid van de lijm in CLT een minpunt. CLT-hout kan niet zomaar terug de natuur in. Het goede nieuws is dat er voortdurend onderzoek wordt gedaan naar het duurzamer maken van de lijmen die nu gebruikt worden. Zo gebruiken CLT-fabrikanten zoals DERIX en KLH nu al een lijm die bijna biobased is.
Is CLT geschikt voor ieder bouwproject?
Of CLT geschikt is als houtbouwmethode hangt af van het project. Bij eengezinswoningen wordt vaak gekozen voor een hybride vorm: houtskeletbouw in combinatie met CLT. Constructief gezien is CLT geschikter dan bijvoorbeeld houtskeletbouw voor het bouwen van hogere gebouwen. Bovendien zorgt de snelheid en efficiëntie van bouwen met CLT er dus ook voor dat het ideaal is voor grootschalige bouwprojecten, waarbij een kortere bouwtijd kan leiden tot aanzienlijke kostenbesparingen. CLT is dus duidelijk beter geschikt voor kantoorgebouwen of wooncomplexen van vijf à zes verdiepingen. Ook voor grootschalige seriële woningbouw is CLT zeer geschikt, dankzij de efficiëntie van prefabricage.
Hoe hoog kan je bouwen met CLT? Op dit moment is de Mjøstårnet, bestaande uit een hotel, appartementen en kantoorruimte, één van de hoogste CLT-gebouwen ter wereld. Het is maar liefst 85,4 meter hoog en gelegen in Brumunddal, Noorwegen. Of dit record nog lang zal blijven bestaan, is nog maar de vraag. Er liggen namelijk al plannen klaar voor nog hogere gebouwen van hout, zoals de Dutch Mountains in Eindhoven, met een hoogte van 133 meter, voorzien voor 2030.
